سرسوزن

سرسوزن، که به آن “نیدل” (Needle) نیز گفته می‌شود، بخش فلزی و تیز سرنگ است که به شکل یک استوانه توخالی طراحی شده است. این قسمت وظیفه ورود به بافت بدن را دارد تا دارو یا مایعات دیگر را به داخل بدن تزریق کند، یا نمونه‌ای مانند خون را از بدن خارج کند.
اجزای اصلی یک سرسوزن:
* دهانه (Hub): قسمت پلاستیکی انتهای سرسوزن است که به سرنگ متصل می‌شود. دهانه‌ها دارای رنگ‌های مختلفی هستند که هر رنگ نشان‌دهنده اندازه (گیج) خاصی از سرسوزن است.
* ساقه یا تنه سوزن (Shaft/Cannula): بخش فلزی و توخالی سرسوزن است که از جنس استیل ضد زنگ پزشکی (اغلب فولاد 304) ساخته می‌شود. این ساقه همان لوله‌ای است که دارو از آن عبور می‌کند.
* نوک (Bevel): قسمت مورب و بسیار تیز انتهای ساقه است که برای تسهیل ورود سرسوزن به پوست و بافت‌ها طراحی شده است. این نوک تیز باعث کاهش درد و آسیب به بافت هنگام تزریق می‌شود. برخی سرسوزن‌ها دارای پوشش سیلیکونی نیز هستند تا ورود آن‌ها راحت‌تر و دردناک‌تر باشد.
* کاور (Cover): یک درپوش پلاستیکی محافظ است که نوک سرسوزن را قبل از استفاده می‌پوشاند تا استریل بماند و از آسیب جلوگیری کند.
ویژگی‌های مهم سرسوزن:
* گیج (Gauge): عددی است که ضخامت یا قطر خارجی سرسوزن را مشخص می‌کند. نکته مهم: هرچه عدد گیج بالاتر باشد، قطر سوزن نازک‌تر است. به عنوان مثال، سرسوزن گیج 27 نازک‌تر از گیج 20 است. گیج‌های بالاتر معمولاً درد کمتری ایجاد می‌کنند اما جریان مایعات غلیظ را کندتر می‌کنند.
* طول (Length): طول ساقه فلزی سرسوزن است که معمولاً بر حسب میلی‌متر یا اینچ اندازه‌گیری می‌شود. طول سرسوزن بستگی به عمق تزریق مورد نظر دارد.
* رنگ دهانه: همانطور که اشاره شد، هر گیج سرسوزن به طور استاندارد با یک رنگ خاص در قسمت دهانه مشخص می‌شود تا کادر درمان بتوانند به سرعت سرسوزن مورد نیاز را تشخیص دهند.
کاربردهای سرسوزن:
سرسوزن‌ها در پزشکی کاربردهای بسیار وسیعی دارند، از جمله:
* تزریقات:
* تزریق داخل وریدی (IV): برای تزریق دارو یا مایعات به داخل رگ.
* تزریق داخل عضلانی (IM): برای تزریق دارو به داخل عضلات (مانند واکسن‌ها).
* تزریق زیر جلدی (SC/SQ): برای تزریق دارو به زیر پوست (مانند انسولین).
* تزریق داخل جلدی (ID): برای تزریق به لایه بالایی پوست (مانند تست‌های آلرژی).
* خون‌گیری: برای جمع‌آوری نمونه خون از رگ‌ها.
* نمونه‌برداری: از مایعات بدن یا بافت‌ها (مانند نمونه‌برداری از مایع مغزی نخاعی).
* شستشو: در دندانپزشکی یا جراحی برای شستشوی نواحی خاص با سرسوزن‌های کند (غیر تیز).
* تزریق‌های زیبایی: مانند تزریق ژل، بوتاکس و مزوتراپی که به سرسوزن‌های بسیار ظریف نیاز دارند.
اهمیت استریل بودن و یکبار مصرف بودن:
به دلیل تماس مستقیم سرسوزن با خون و بافت بدن، استریل بودن آن از اهمیت حیاتی برخوردار است. سرسوزن‌ها به صورت یکبار مصرف تولید می‌شوند و پس از هر بار استفاده باید به صورت ایمن دور ریخته شوند تا از انتقال بیماری‌های عفونی مانند ایدز و هپاتیت جلوگیری شود.